प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना (PMVY) ही भारतातील पारंपरिक कारागीर आणि शिल्पकारांना पाठिंबा देण्यासाठी आणि सक्षम करण्यासाठी भारत सरकारने 2023 मध्ये सुरू केलेली एक दूरदृष्टीपूर्ण योजना आहे. 2023 मध्ये सुरू झालेल्या या योजनेने आधीच महत्त्वपूर्ण परिणाम केला आहे, कारागिरांना त्यांचे जीवनमान सुधारू, भारताचे समृद्ध सांस्कृतिक वारसा जपण्यास आणि देशाच्या आर्थिक विकासात योगदान देण्यास मदत होईल.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रविवारी आपल्या 73 व्या वाढदिवसानिमित्त देशातील पारंपारिक कारागीर आणि शिल्पकारांना मदत करण्यासाठी एक महत्त्वाची योजना सुरू केली. ही योजना “प्रधानमंत्री विश्वकर्मा योजना” (PMVY) म्हणून ओळखली जाते.
पीएम विश्वकर्मा योजना लाभ – PM Vishwakarma Yojana Benefits
- आर्थिक मदत: कारागीर आणि शिल्पकार 5 टक्के व्याजाच्या दराने रु. 3 लाखांपर्यंत कर्ज घेऊ शकतात. हे कर्ज नवीन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी, विद्यमान व्यवसाय विस्तारण्यासाठी, यंत्रसामग्री आणि उपकरणे खरेदी करण्यासाठी आणि कौशल्ये अपग्रेड करण्यासाठी वापरले जाऊ शकते.
- कौशल्य प्रशिक्षण: कारागीर आणि शिल्पकारांना त्यांच्या कौशल्ये आणि उत्पादकता सुधारण्यासाठी कौशल्य प्रशिक्षण दिले जाईल. प्रशिक्षण कार्यक्रम उद्योग तज्ज्ञांच्या सल्ल्याने तयार केले जातील आणि वेगवेगळ्या कौशल्यांच्या विशिष्ट गरजा पूर्ण करण्यासाठी ते तयार केले जातील.
- मार्केटिंग समर्थन: कारागीर आणि शिल्पकारांना प्रदर्शन, व्यापार मेळे आणि ऑनलाइन बाजारपेठांमध्ये प्रवेश प्रदान करून त्यांच्या उत्पादनांचे मार्केटिंग करण्यास मदत केली जाईल.
कौशल्य प्रशिक्षणाची वैशिष्ट्ये
PMVY अंतर्गत कौशल्य प्रशिक्षणाची काही वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
- कौशल्य प्रशिक्षण मास्टर ट्रेनर्सच्या माध्यमातून दिले जाते.
- प्रशिक्षणासाठी दररोज 500 रुपये स्टायपेंड दिले जाते.
- प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर, लाभार्थ्यांना पीएम विश्वकर्मा प्रमाणपत्र आणि ओळखपत्र दिले जाते.
- प्रशिक्षणाशी संबंधित कौशल्य अपग्रेड प्रदान केले जाते.
- 15,000 रुपयांचे टूलकिट प्रोत्साहन प्रदान केले जाते.
- डिजिटल व्यवहारांसाठी प्रोत्साहन प्रदान केले जाते.
पीएम विश्वकर्मा योजना साठी पात्रता
PMVY अंतर्गत कौशल्य प्रशिक्षणासाठी पात्र होण्यासाठी, कारागीर आणि शिल्पकारांना खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- भारताचा नागरिक असणे आवश्यक आहे.
- योजनेमध्ये समाविष्ट असलेल्या 18 व्यापारांपैकी कोणत्याही एकाशी संबंधित असणे आवश्यक आहे.
- वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त आणि 50 वर्षांपेक्षा कमी असावे.
- मान्यताप्राप्त संस्थेचे संबंधित ट्रेडचे प्रमाणपत्र असावे.
- योजनेत समाविष्ट केलेल्या 140 जातींपैकी कोणत्याही एका जातीचा असावा.
पीएम विश्वकर्मा योजना साठी कागदपत्रे
PMVY अंतर्गत कौशल्य प्रशिक्षणासाठी आवश्यक कागदपत्रे खालीलप्रमाणे आहेत:
- आधारकार्ड
- पॅनकार्ड
- उत्पन्नाचा दाखला
- जाताचा दाखला
- ओळखपत्र
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
- बँक पासबुक
- मोबाईल नंबर
पीएम विश्वकर्मा योजना साठी अर्ज कसा करायचा
PMVY अंतर्गत कौशल्य प्रशिक्षणासाठी अर्ज करण्यासाठी, कारागीर आणि शिल्पकारांनी खालील चरणांचे अनुसरण करणे आवश्यक आहे:
- सर्वप्रथम, PMVY च्या अधिकृत वेबसाइट pmvishwakarma.gov.in वर जा.
- येथे, Apply Online लिंकवर क्लिक करा.
- पीएम विश्वकर्मा योजनेत नोंदणी करा.
- नोंदणी क्रमांक आणि पासवर्ड तुमच्या मोबाईलवर एसएमएसद्वारे येईल.
- यानंतर, नोंदणी फॉर्म पूर्णपणे वाचा आणि तो पूर्णपणे भरा.
- भरलेल्या फॉर्मसह सर्व आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करा आणि अपलोड करा. यानंतर सबमिट बटण दाबा.